Ánh sáng xanh là gì? Tác hại của ánh sáng xanh với sức khỏe

Bạn có thường xuyên cảm thấy mỏi mắt, khó ngủ sau khi sử dụng điện thoại hay máy tính vào ban đêm? Nguyên nhân có thể đến từ ánh sáng xanh – loại ánh sáng phát ra từ các thiết bị điện tử và có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và giấc ngủ của bạn.

Ánh sáng xanh là gì? 

Ánh sáng xanh là loại ánh sáng có bước sóng ngắn trong dải quang phổ khả kiến, dao động từ khoảng 380 nm đến 500 nm. Nó có năng lượng cao và có thể tác động sâu đến mắt cũng như nhịp sinh học của con người.

Nguồn phát ra ánh sáng xanh có thể đến từ tự nhiên (ánh sáng mặt trời) và nhân tạo (màn hình điện thoại, máy tính, TV, đèn LED...). Việc tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh, đặc biệt vào ban đêm, có thể gây mỏi mắt, rối loạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

Tìm hiểu: 9 tác hại của việc thức khuya xem điện thoại

Tác động của ánh sáng xanh đến sức khỏe 

Gây mỏi mắt và khô mắt

Tiếp xúc lâu với ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính có thể khiến mắt bị mỏi, nhức và khô do giảm tần suất chớp mắt. Ánh sáng xanh có năng lượng cao, dễ gây căng thẳng cho mắt, đặc biệt khi làm việc trong môi trường thiếu sáng. Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến hội chứng thị giác màn hình (CVS), gây suy giảm thị lực.

Tăng nguy cơ tổn thương võng mạc

Tiếp xúc lâu dài với ánh sáng xanh có thể làm tổn thương tế bào võng mạc, dẫn đến thoái hóa điểm vàng theo thời gian. Đây là một trong những nguyên nhân gây suy giảm thị lực và có thể dẫn đến mù lòa ở người lớn tuổi.

Ánh sáng xanh ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý

Việc tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh, đặc biệt là từ mạng xã hội và thiết bị điện tử, có thể làm tăng nguy cơ căng thẳng, lo âu và trầm cảm. Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng điện thoại trước khi ngủ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và ảnh hưởng đến tâm trạng vào ngày hôm sau.

Ánh sáng xanh gây rối loạn nhịp sinh học

Ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử vào ban đêm có thể đánh lừa cơ thể rằng vẫn còn ban ngày, làm rối loạn đồng hồ sinh học. Điều này ảnh hưởng đến quá trình điều tiết hormone, hệ miễn dịch và trao đổi chất. Những người thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng xanh vào ban đêm dễ bị mất ngủ, mệt mỏi và căng thẳng kéo dài.

Tăng nguy cơ mắc bệnh lý liên quan đến não bộ

Một số nghiên cứu cho thấy tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh có thể liên quan đến nguy cơ suy giảm trí nhớ và các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer. Điều này do ánh sáng xanh ảnh hưởng đến sự cân bằng của các chất hóa học trong não, làm giảm khả năng phục hồi và tái tạo tế bào thần kinh.

Ảnh hưởng đến giấc ngủ

Ánh sáng xanh ức chế quá trình sản xuất melatonin – hormone giúp cơ thể dễ ngủ và duy trì nhịp sinh học ổn định. Việc sử dụng điện thoại hoặc máy tính trước khi ngủ có thể làm giấc ngủ chập chờn, khó đi vào giấc và không sâu. Thiếu ngủ kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, làm giảm khả năng tập trung và hiệu suất làm việc.

Ánh sáng xanh làm da lão hóa nhanh

Ánh sáng xanh không chỉ tác động đến mắt mà còn ảnh hưởng đến làn da, đặc biệt là khi tiếp xúc lâu dài. Một số nghiên cứu cho thấy ánh sáng xanh có thể thâm nhập sâu vào da, làm tăng sự sản sinh các gốc tự do, từ đó gây tổn thương tế bào và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng xanh có thể khiến da xỉn màu, xuất hiện nếp nhăn sớm và làm suy giảm hàng rào bảo vệ da.

Tác động của ánh sáng xanh đến giấc ngủ

Ánh sáng xanh có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ do tác động đến hormone melatonin – loại hormone giúp cơ thể điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức. Khi tiếp xúc với ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính, TV vào ban đêm, quá trình sản xuất melatonin bị ức chế, khiến cơ thể khó buồn ngủ và giấc ngủ không sâu.

Ngoài ra, ánh sáng xanh còn làm rối loạn nhịp sinh học (đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể), gây tình trạng mất ngủ hoặc ngủ không đủ giấc. Khi cơ thể không nhận được tín hiệu để chuẩn bị cho giấc ngủ, bạn sẽ cảm thấy tỉnh táo hơn vào buổi tối và khó thức dậy vào buổi sáng.

Tiếp xúc với ánh sáng xanh trước khi ngủ cũng gây mệt mỏi và suy giảm trí nhớ, vì giấc ngủ bị gián đoạn sẽ ảnh hưởng đến quá trình phục hồi não bộ. Việc thiếu ngủ kéo dài có thể làm giảm khả năng tập trung, hiệu suất làm việc và học tập, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường và tim mạch.

Tìm hiểu: Không ngủ được: Nguyên nhân và cách cải thiện giấc ngủ

Để giảm tác động tiêu cực của ánh sáng xanh đến giấc ngủ, nên hạn chế sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 1-2 giờ trước khi ngủ, sử dụng chế độ lọc ánh sáng xanh trên điện thoại hoặc đeo kính chống ánh sáng xanh. Ngoài ra, tạo thói quen sinh hoạt lành mạnh như đọc sách, thiền hoặc nghe nhạc nhẹ có thể giúp cơ thể thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

Lời kết

Việc tiếp xúc với ánh sáng xanh là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống hiện đại, nhưng chúng ta có thể giảm thiểu tác hại của nó bằng cách sử dụng thiết bị điện tử hợp lý, nghỉ ngơi khoa học và bảo vệ đôi mắt đúng cách. Hãy chủ động điều chỉnh thói quen sinh hoạt để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Nếu thấy bài viết hữu ích, đừng quên chia sẻ để nhiều người cùng biết nhé!