Tại Sao Trẻ Gắt Ngủ? Mẹo Chữa Gắt Ngủ Ở Trẻ Sơ Sinh​

Hiện tượng trẻ gắt ngủ là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, khiến không ít bậc cha mẹ cảm thấy lo lắng và mệt mỏi. Trẻ thường có biểu hiện quấy khóc, cáu gắt, vùng vằng mỗi khi đến giờ ngủ, thậm chí khó vào giấc dù đã rất mệt. Đây không chỉ là thử thách trong quá trình chăm sóc bé mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Việc hiểu rõ nguyên nhân vì sao trẻ gắt ngủ sẽ giúp cha mẹ có cách ứng phó phù hợp, tránh căng thẳng không cần thiết và giúp bé dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện các dấu hiệu trẻ gắt ngủ, lý giải nguyên nhân gây ra tình trạng này và gợi ý những mẹo đơn giản, an toàn giúp bé ngủ ngoan và sâu giấc hơn mỗi ngày.

Dấu hiệu nhận biết trẻ gắt ngủ

Để xử lý hiệu quả tình trạng trẻ gắt ngủ, trước tiên cha mẹ cần nhận biết đúng các biểu hiện thường gặp. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến cho thấy bé đang gặp khó khăn trong việc vào giấc hoặc duy trì giấc ngủ:

Trẻ quấy khóc dữ dội trước khi ngủ

Trẻ thường bắt đầu khóc to, dai dẳng, không rõ nguyên nhân vào thời điểm chuẩn bị ngủ. Dù đã được cho bú no, thay tã sạch, bé vẫn cáu gắt và không chịu nằm yên.

Bé vùng vằng, chống cự khi được ru ngủ

Khi cha mẹ bế ru hoặc đặt bé nằm xuống giường, trẻ có biểu hiện đạp chân, vặn mình, nghiêng đầu liên tục, tỏ rõ sự khó chịu. Một số bé còn la hét và giãy nảy mỗi khi bị đưa vào trạng thái ngủ.

Khó ngủ, ngủ chập chờn

Ngay cả khi bé đã ngủ, giấc ngủ thường không sâu, dễ bị đánh thức bởi tiếng động nhỏ hoặc các yếu tố xung quanh. Trẻ có thể thức giấc nhiều lần trong đêm và khó ngủ lại.

Hay cáu kỉnh, khó chịu vào cuối ngày

Một số bé thường tỏ ra mệt mỏi, khó chịu hơn vào buổi chiều tối – thời điểm dễ xảy ra cơn gắt ngủ do đã quá sức hoặc thiếu ngủ tích lũy.

Thường xuyên bám mẹ, khó dỗ

Trẻ gắt ngủ thường có xu hướng đòi bế, đòi mẹ nhiều hơn. Dù được dỗ dành bằng bú, ôm hay ru, bé vẫn không dễ nín khóc nếu chưa thực sự được đưa vào giấc ngủ đúng cách.

Nguyên nhân khiến trẻ gắt ngủ

Trẻ gắt ngủ là một hiện tượng khá phổ biến và có thể gây lo lắng cho nhiều bậc phụ huynh, nhưng thực tế, đây là một vấn đề có thể giải quyết được nếu hiểu rõ nguyên nhân. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể gặp tình trạng gắt ngủ vì nhiều lý do, từ các yếu tố sinh lý tự nhiên đến những thói quen hoặc tác động từ môi trường. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến trẻ gắt ngủ:

Do sinh lý phát triển tự nhiên của trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh có một chu kỳ giấc ngủ chưa ổn định, và điều này khiến trẻ thường xuyên thức giấc giữa đêm hoặc khó ngủ khi buồn ngủ. Đặc biệt, các bé dưới 6 tháng tuổi có xu hướng có giấc ngủ ngắn và dễ bị thức giấc do cảm giác không an toàn, thiếu thốn sự gần gũi của mẹ. Hệ thống thần kinh của trẻ chưa phát triển đầy đủ để kiểm soát chu kỳ ngủ, điều này khiến trẻ dễ bị kích thích và khó đi vào giấc ngủ sâu.

Ngoài ra, các bé còn đang trong giai đoạn phát triển thể chất mạnh mẽ, bao gồm các cột mốc như mọc răng, lẫy, bò hay đứng, điều này có thể khiến bé cảm thấy bứt rứt, khó chịu và dễ quấy khóc khi đến giờ ngủ.

Thay đổi môi trường ngủ (ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ…)

Môi trường ngủ đóng vai trò quan trọng trong chất lượng giấc ngủ của trẻ. Nếu không gian ngủ quá sáng, có quá nhiều tiếng ồn hoặc nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, trẻ sẽ cảm thấy không thoải mái và khó ngủ. Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với các yếu tố này, và một chút thay đổi trong môi trường có thể khiến trẻ cảm thấy bức bối, khó chịu, từ đó dẫn đến tình trạng gắt ngủ.

Việc điều chỉnh ánh sáng phòng ngủ, giảm thiểu tiếng ồn và giữ nhiệt độ phòng ổn định (khoảng 24-26°C) sẽ giúp trẻ có một không gian ngủ lý tưởng, tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ của trẻ.

Lịch sinh hoạt chưa ổn định

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần một lịch trình sinh hoạt đều đặn để tạo thói quen ngủ ngon. Nếu giờ ăn, giờ ngủ và các hoạt động khác không cố định, trẻ sẽ cảm thấy rối loạn, và điều này có thể dẫn đến việc khó ngủ vào ban đêm. Ví dụ, nếu giờ ăn và ngủ của bé không khớp nhau, bé có thể cảm thấy đói hoặc quá no trước khi đi ngủ, điều này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và khiến trẻ quấy khóc.

Hãy cố gắng duy trì thói quen ăn uống và giấc ngủ cố định, giúp trẻ hình thành một thói quen ngủ tốt. Điều này không chỉ giúp trẻ ngủ ngon hơn mà còn giúp bé cảm thấy an toàn, giảm cảm giác lo lắng.

Trẻ đói hoặc no quá mức trước khi ngủ

Trẻ sơ sinh thường cần bú sữa trước khi đi ngủ. Tuy nhiên, nếu bé chưa được bú đủ hoặc ngược lại, nếu bé ăn quá nhiều, bé sẽ cảm thấy khó chịu và dễ cáu gắt khi vào giờ ngủ. Nếu trẻ đói, trẻ sẽ quấy khóc vì cơ thể cần năng lượng. Còn khi trẻ ăn quá no, hệ tiêu hóa sẽ làm việc vất vả và bé sẽ cảm thấy khó chịu, dẫn đến việc khó đi vào giấc ngủ.

Do đó, cha mẹ nên đảm bảo cho bé bú đủ lượng sữa và tránh để bé ăn quá no trước khi đi ngủ. Nếu trẻ đã bắt đầu ăn dặm, hãy điều chỉnh chế độ ăn hợp lý, tránh cho trẻ ăn quá no hoặc quá đói trước giờ ngủ.

Trẻ mệt hoặc quá kích thích (chơi quá nhiều trước khi ngủ)

Một nguyên nhân khác khiến trẻ gắt ngủ là do bé bị quá kích thích từ các hoạt động trong ngày. Nếu trẻ chơi quá nhiều, tiếp xúc với quá nhiều người lạ, hoặc tham gia các hoạt động kích thích trước giờ ngủ, bé sẽ cảm thấy quá mệt mỏi, kích động và không thể thư giãn để dễ dàng vào giấc ngủ. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc với màn hình điện tử hoặc chơi các trò chơi kích thích trước khi đi ngủ có thể làm tăng mức độ căng thẳng và khiến trẻ khó ngủ hơn.

Cha mẹ nên chú ý tạo một môi trường yên tĩnh và thư giãn cho trẻ khoảng 30 phút đến 1 giờ trước khi cho bé đi ngủ, giúp bé giảm căng thẳng và dễ dàng thư giãn vào giấc ngủ.

Cơn buồn ngủ đến nhưng không được hỗ trợ đúng cách

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ gắt ngủ là khi bé bắt đầu có cảm giác buồn ngủ nhưng không được dỗ dành hoặc đưa vào giấc ngủ đúng lúc. Các bé sơ sinh thường có dấu hiệu buồn ngủ như dụi mắt, ngáp hoặc trông buồn bã. Nếu cha mẹ không nhận biết được những dấu hiệu này và để trẻ thức lâu hơn, bé sẽ dễ dàng trở nên cáu kỉnh và khó chịu.

Hãy chú ý quan sát và khi thấy dấu hiệu trẻ mệt mỏi hoặc buồn ngủ, cha mẹ cần giúp bé đi vào giấc ngủ ngay lập tức. Điều này sẽ giúp trẻ không bị kích thích quá mức, và dễ dàng ngủ ngon hơn.

Do bệnh lý (viêm tai, mọc răng, rối loạn tiêu hóa…)

Bệnh lý là một trong những nguyên nhân ít được chú ý nhưng cũng không kém phần quan trọng khi nói đến tình trạng trẻ gắt ngủ. Trẻ sơ sinh dễ mắc phải các vấn đề sức khỏe như viêm tai, mọc răng, hay các rối loạn tiêu hóa như táo bón, đầy hơi hoặc tiêu chảy, gây đau đớn và khó chịu cho bé. Những cơn đau này có thể khiến bé cáu gắt và khó ngủ, dù không phải lúc nào trẻ cũng có những dấu hiệu rõ ràng của bệnh lý.

Nếu thấy trẻ gắt ngủ kéo dài kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt, khóc nhiều, bỏ bú hoặc có dấu hiệu bệnh lý khác, cha mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ để loại trừ các nguyên nhân sức khỏe.

Thiếu hụt vitamin D

Vitamin D ảnh hưởng đến sự sản sinh melatonin – một hormone quan trọng giúp điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ. Thiếu vitamin D có thể khiến cơ thể bé sản sinh melatonin không đều đặn, gây khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ sâu.

Những thay đổi đột ngột trong sinh hoạt

Trẻ em rất nhạy cảm với những thay đổi, chẳng hạn như khi học kỹ năng mới, bé sẽ thường bị kích thích, gây gián đoạn giấc ngủ. Ngoài ra, khi thay đổi môi trường (chẳng hạn đi du lịch, chuyển nhà) hoặc gặp gỡ người mới, bé cũng dễ bị ảnh hưởng và khó ngủ.

Mẹo chữa gắt ngủ ở trẻ sơ sinh hiệu quả

Khi trẻ sơ sinh gắt ngủ, các bậc phụ huynh thường cảm thấy lo lắng và không biết phải làm gì để giúp bé có một giấc ngủ ngon. May mắn thay, có nhiều mẹo đơn giản và hiệu quả mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng để giúp trẻ ngủ sâu và yên tĩnh hơn. Dưới đây là một số mẹo chữa gắt ngủ ở trẻ sơ sinh mà các cha mẹ có thể tham khảo:

Tạo một môi trường ngủ thoải mái

Môi trường ngủ có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giấc ngủ của trẻ. Để giúp trẻ ngủ ngon, cha mẹ cần tạo ra một không gian ngủ thoải mái và yên tĩnh. Một số lưu ý cần thiết bao gồm:

• Ánh sáng dịu nhẹ: Đảm bảo phòng ngủ của trẻ không quá sáng hoặc quá tối. Ánh sáng mờ sẽ giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ hơn.
• Không gian yên tĩnh: Giảm tiếng ồn trong phòng, đặc biệt là trong giờ ngủ của trẻ. Một không gian yên tĩnh sẽ giúp trẻ ngủ sâu và không bị giật mình khi có tiếng động.
• Nhiệt độ phòng: Phòng ngủ của trẻ nên có nhiệt độ từ 26-28°C, không quá nóng hay quá lạnh để trẻ cảm thấy dễ chịu khi ngủ.
• Chọn nệm và chăn ga thoải mái: Một chiếc nệm êm ái, sạch sẽ và chăn ga thoáng mát sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn khi ngủ.

Xây dựng thói quen ngủ đều đặn

Trẻ sơ sinh cần có một thói quen ngủ ổn định để phát triển một cách lành mạnh. Việc xây dựng một lịch ngủ cố định giúp trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ và thức dậy vào những thời gian hợp lý. Một số cách giúp hình thành thói quen ngủ cho trẻ bao gồm:

• Đặt trẻ vào giường đúng giờ: Cố gắng cho trẻ ngủ vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Điều này giúp cơ thể của trẻ nhận diện được giờ giấc và dễ dàng ngủ ngon hơn.
• Thực hiện một nghi thức trước khi ngủ: Mỗi buổi tối, cha mẹ có thể thực hiện những hành động quen thuộc như tắm, cho trẻ ăn, hát ru hoặc vỗ về bé nhẹ nhàng trước khi cho trẻ vào giường. Những hành động này sẽ tạo ra một dấu hiệu để trẻ nhận biết là đã đến lúc ngủ.

Cho trẻ bú no trước khi ngủ

Trẻ sơ sinh thường xuyên thức dậy vào ban đêm do cảm giác đói. Để hạn chế tình trạng này, cha mẹ có thể cho trẻ bú no trước khi đi ngủ để đảm bảo trẻ không thức giấc vì đói. Điều này không chỉ giúp trẻ có giấc ngủ ngon mà còn giúp bé cảm thấy an toàn và được chăm sóc đầy đủ.

Thực hiện các biện pháp giảm đau khi trẻ mọc răng

Mọc răng là một nguyên nhân phổ biến khiến trẻ gắt ngủ. Khi răng của bé bắt đầu mọc, lợi bé sẽ bị sưng và đau, gây khó chịu. Một số biện pháp giúp giảm đau khi trẻ mọc răng bao gồm:

• Dùng vòng ngậm răng: Một chiếc vòng ngậm răng bằng cao su mềm có thể giúp trẻ xoa dịu cơn đau và giảm khó chịu khi mọc răng.
• Massage lợi cho trẻ: Sử dụng ngón tay sạch và mềm để massage nhẹ nhàng lợi của trẻ, giúp giảm đau và tạo cảm giác dễ chịu.
• Chườm lạnh: Dùng một miếng khăn mát hoặc vòng ngậm răng lạnh giúp làm giảm sưng và đau lợi khi mọc răng.

Kiểm tra tình trạng sức khỏe của trẻ

Nếu trẻ gắt ngủ kèm theo các dấu hiệu như sốt, quấy khóc liên tục, hoặc bỏ bú, có thể đây là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó. Cha mẹ nên kiểm tra sức khỏe của trẻ và nếu cần, hãy đưa bé đến bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời. Các vấn đề như viêm tai, rối loạn tiêu hóa, hoặc các bệnh nhiễm trùng có thể làm trẻ khó chịu và gắt ngủ.

Vỗ về và an ủi trẻ

Đôi khi, việc trẻ gắt ngủ chỉ đơn giản là do cảm giác lo lắng hoặc không an toàn. Cha mẹ có thể vỗ về hoặc ôm ấp bé để tạo cảm giác an tâm, giúp trẻ thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ. Hãy nhẹ nhàng vỗ lưng hoặc hát ru cho trẻ nghe. Những cử chỉ này giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và bảo vệ, từ đó dễ dàng có một giấc ngủ sâu hơn.

Duy trì một chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống của trẻ có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Đảm bảo bé được cung cấp đủ dưỡng chất và các bữa ăn hợp lý trong ngày giúp trẻ ngủ ngon hơn. Ngoài việc cho trẻ bú mẹ hoặc sữa công thức, cha mẹ cũng nên bổ sung các thực phẩm bổ dưỡng khi trẻ bắt đầu ăn dặm, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và không cảm thấy đói vào ban đêm.

Sử dụng âm thanh trắng

Một số trẻ sơ sinh cảm thấy dễ chịu khi nghe âm thanh nhẹ nhàng, ổn định như âm thanh của quạt, máy tạo tiếng ồn trắng hoặc nhạc ru. Những âm thanh này có thể giúp trẻ thư giãn và ngủ sâu hơn. Nếu trẻ gắt ngủ do môi trường xung quanh quá ồn ào, âm thanh trắng sẽ giúp tạo ra không gian yên tĩnh hơn để trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ.

Một số lưu ý khác

• Chú ý đến thức ăn: Tránh cho bé ăn quá nhiều hoặc uống nước ngay trước khi đi ngủ vì có thể gây cảm giác đầy bụng, khó chịu.
• Tạo không gian riêng tư cho giấc ngủ: Để bé cảm thấy thoải mái, nên để bé ngủ trong phòng riêng hoặc có không gian riêng tư, hạn chế gián đoạn từ bên ngoài.
• Kiên nhẫn và đồng hành cùng bé: Việc giúp bé hình thành thói quen ngủ tốt cần thời gian. Trong giai đoạn đầu, có thể mẹ sẽ gặp khó khăn, nhưng hãy kiên nhẫn và không ngừng đồng hành cùng bé trong quá trình tạo lập thói quen này.

Một giấc ngủ sâu và trọn vẹn sẽ giúp bé phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần, đồng thời giúp bố mẹ an tâm hơn. Với các mẹo trên, hy vọng mẹ sẽ tìm được giải pháp phù hợp, giúp bé ngủ ngon hơn mà không cần dỗ nhiều.

=> Xem thêm sản phẩm gối cho trẻ em tại: https://elmichsleep.vn/goi-tre-em

Kết luận

Trẻ gắt ngủ là một vấn đề thường gặp ở nhiều gia đình có trẻ sơ sinh, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đáng lo ngại nếu cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân và biết cách xử lý đúng đắn. Mặc dù có thể gây phiền toái, nhưng hầu hết những trường hợp trẻ gắt ngủ đều có thể được giải quyết nhờ các biện pháp chăm sóc hợp lý như tạo môi trường ngủ thoải mái, xây dựng thói quen ngủ ổn định và chăm sóc sức khỏe của trẻ đúng cách.

Những câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến tình trạng trẻ gắt ngủ, giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả:

Tại sao trẻ sơ sinh gắt ngủ vào ban đêm?

Trẻ sơ sinh gắt ngủ vào ban đêm thường do các yếu tố như cảm giác đói, mọc răng, hoặc do môi trường ngủ không thoải mái. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị quấy khóc nếu không cảm thấy an toàn hoặc có vấn đề sức khỏe như đau bụng, khó tiêu.

Làm thế nào để biết trẻ đang bị đau hay chỉ là gắt ngủ thông thường?

Nếu trẻ gắt ngủ kèm theo dấu hiệu như khóc thét, co người, hoặc không thể làm dịu bằng các biện pháp vỗ về thông thường, có thể bé đang bị đau hoặc gặp vấn đề sức khỏe. Nếu tình trạng này kéo dài, bạn nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để kiểm tra.

Trẻ sơ sinh có thể mọc răng từ mấy tháng tuổi?

Trẻ sơ sinh thường bắt đầu mọc răng vào khoảng 6 tháng tuổi, tuy nhiên, một số trẻ có thể mọc răng sớm hơn, từ 4 tháng tuổi. Mọc răng có thể khiến trẻ cảm thấy đau lợi, khó chịu và gắt ngủ.

Tôi có thể sử dụng vòng ngậm răng để giúp trẻ ngủ ngon không?

Vòng ngậm răng có thể giúp làm dịu cơn đau khi trẻ mọc răng. Tuy nhiên, cha mẹ cần chắc chắn rằng vòng ngậm răng an toàn, không chứa các chất độc hại và chỉ sử dụng khi trẻ đủ tuổi.

Trẻ gắt ngủ có phải là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng không?

Không phải lúc nào trẻ gắt ngủ cũng là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu trẻ liên tục gắt ngủ, khó ngủ hoặc có dấu hiệu khác như sốt, bỏ bú, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để loại trừ các vấn đề sức khỏe.

Làm sao để giúp trẻ có thói quen ngủ ổn định?

Xây dựng một thói quen ngủ ổn định cho trẻ rất quan trọng. Bạn có thể bắt đầu bằng cách cho trẻ ngủ vào cùng một giờ mỗi ngày, tạo ra một môi trường ngủ thoải mái, và thực hiện các nghi thức nhẹ nhàng trước khi ngủ như cho bé bú, hát ru hoặc vỗ về để giúp trẻ cảm thấy an tâm hơn.

Trẻ có thể gắt ngủ khi thay đổi môi trường ngủ không?

Đúng vậy, trẻ có thể gắt ngủ khi thay đổi môi trường ngủ, ví dụ như chuyển sang một chiếc nệm mới hoặc đi du lịch. Để giúp trẻ thích nghi, hãy tạo ra một không gian ngủ quen thuộc và thoải mái, giữ cho trẻ cảm thấy an toàn như khi ngủ ở nhà.

Trẻ có cần thiết phải ngủ cùng cha mẹ không?

Việc cho trẻ ngủ cùng cha mẹ có thể giúp trẻ cảm thấy an tâm và dễ ngủ hơn, đặc biệt là khi còn nhỏ. Tuy nhiên, điều này không phải là bắt buộc và bạn có thể cho trẻ ngủ riêng khi bé đã đủ lớn và cảm thấy thoải mái với việc ngủ một mình trong cũi.