Nguyên Nhân Và Cách Chữa Ho Cho Bé Khi Ngủ Hiệu Quả

Ho là phản xạ tự nhiên giúp bảo vệ đường hô hấp, tuy nhiên, khi trẻ ho thường xuyên vào ban đêm, đặc biệt trong lúc ngủ, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Không ít trường hợp bé vẫn chơi ngoan, ăn uống bình thường vào ban ngày nhưng lại ho dai dẳng khi đêm xuống. Tình trạng này nếu không được xử lý đúng cách có thể kéo dài, gây mệt mỏi, suy giảm sức đề kháng và làm bé dễ mắc các bệnh hô hấp khác.

Vậy đâu là nguyên nhân khiến trẻ bị ho khi ngủ? Làm thế nào để giúp con giảm ho một cách hiệu quả và an toàn? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ những nguyên nhân thường gặp và cách chữa ho cho bé khi ngủ tại nhà bằng các phương pháp khoa học lẫn dân gian, giúp cha mẹ chủ động xử lý và chăm sóc sức khỏe cho bé yêu một cách tốt nhất.

Tại sao bé hay ho vào ban đêm?

Nhiều cha mẹ thắc mắc vì sao ban ngày bé không ho hoặc ho ít, nhưng đến đêm khi nằm ngủ lại ho dai dẳng, khiến cả bé và cha mẹ đều mất ngủ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

Đường hô hấp bị kích ứng do thay đổi nhiệt độ

Nhiệt độ về đêm thường hạ thấp hơn ban ngày, không khí trở nên lạnh và khô hơn. Điều này có thể gây kích thích niêm mạc mũi họng của bé, làm tăng tiết dịch nhầy và gây ho. Đặc biệt, nếu phòng ngủ dùng máy lạnh hoặc quạt thổi trực tiếp, bé càng dễ bị ho về đêm.

Tư thế nằm làm dịch nhầy chảy xuống cổ họng

Khi bé nằm, dịch nhầy từ mũi có thể chảy xuống họng, gây cảm giác vướng víu, kích ứng cổ họng và dẫn đến ho. Đây là lý do khiến trẻ bị viêm mũi, viêm xoang hay cảm lạnh thường ho nhiều hơn khi ngủ.

Dị ứng hoặc hen suyễn

Nếu bé có cơ địa dị ứng, tiếp xúc với tác nhân như bụi nhà, lông thú cưng, phấn hoa hoặc nấm mốc trong phòng ngủ có thể kích hoạt cơn ho về đêm. Ngoài ra, trẻ bị hen suyễn cũng thường xuất hiện ho khan kéo dài vào ban đêm, kèm theo thở khò khè hoặc khó thở.

Trào ngược dạ dày thực quản

Ở một số bé, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản và cổ họng khi nằm ngủ, gây kích thích niêm mạc và dẫn đến ho kéo dài về đêm.

Nhiễm khuẩn hoặc virus

Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng, viêm phế quản, viêm amidan... đều có thể khiến bé ho nhiều, đặc biệt là về đêm. Những cơn ho thường dai dẳng, kèm theo sốt nhẹ, chảy nước mũi hoặc khò khè.

10 Cách chữa ho cho bé khi ngủ tại nhà hiệu quả

Khi trẻ bị ho về đêm, nhiều bậc phụ huynh mong muốn tìm ra phương pháp giảm ho nhanh chóng nhưng vẫn an toàn và lành tính cho bé. Dưới đây là 10 cách chữa ho cho bé khi ngủ mà cha mẹ có thể áp dụng tại nhà, được các chuyên gia khuyên dùng và phù hợp với trẻ nhỏ.

Giữ ấm cổ, ngực và bàn chân cho bé

Việc giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực và bàn chân, có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và giảm ho khi bé ngủ. Khi cơ thể bị lạnh, đường hô hấp sẽ dễ bị kích ứng, làm cơn ho xuất hiện thường xuyên hơn vào ban đêm.

Cha mẹ nên mặc cho bé áo dài tay, mang tất mỏng và đắp chăn nhẹ vừa đủ. Với trẻ sơ sinh, có thể dùng khăn xô hoặc khăn mỏng quấn quanh cổ khi trời lạnh. Đây là cách chữa ho cho bé khi ngủ đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt.

Xem thêm: 10 Mẹo Dân Gian Giúp Trẻ Ngủ Sâu Giấc

Kê cao gối đầu khi ngủ

Tư thế nằm ảnh hưởng lớn đến tần suất ho về đêm. Khi bé nằm thẳng, dịch nhầy từ mũi dễ chảy xuống cổ họng, gây kích ứng và tạo phản xạ ho liên tục trong lúc ngủ. Tình trạng này phổ biến với trẻ bị cảm lạnh, viêm mũi hoặc viêm xoang.

Cha mẹ có thể kê cao gối hoặc nâng nhẹ đầu giường của bé từ 10–15cm. Điều này giúp dịch chảy ngược ra phía ngoài thay vì xuống họng, từ đó giảm thiểu đáng kể các cơn ho về đêm và hỗ trợ bé ngủ ngon giấc hơn.

Tham khảo: Gối cho bé cao cấp Elmich Dr.Sleep

Dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi

Làm sạch mũi trước khi ngủ là cách giúp bé dễ thở và hạn chế ho do dịch nhầy chảy xuống họng. Nước muối sinh lý có khả năng làm loãng dịch, rửa sạch bụi bẩn và vi khuẩn trong khoang mũi một cách an toàn, dịu nhẹ.

Mỗi tối trước khi đi ngủ, cha mẹ có thể nhỏ 1–2 giọt nước muối sinh lý vào từng bên mũi, sau đó dùng dụng cụ hút mũi (với trẻ nhỏ) để lấy sạch dịch nhầy. Việc này nên duy trì đều đặn, nhất là trong mùa lạnh – thời điểm trẻ dễ bị viêm mũi và ho đêm.

Duy trì độ ẩm không khí trong phòng ngủ

Không khí khô là tác nhân khiến niêm mạc mũi họng của bé bị khô rát và dễ kích ứng, gây ho, đặc biệt vào ban đêm khi nhiệt độ xuống thấp. Vì thế, việc tạo độ ẩm phù hợp trong phòng ngủ là một trong những cách chữa ho cho bé khi ngủ hiệu quả và dễ áp dụng.

Cha mẹ có thể sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một chậu nước trong phòng để giữ ẩm tự nhiên. Đồng thời, cần vệ sinh máy thường xuyên để tránh nấm mốc phát triển. Tránh bật quạt hoặc điều hòa ở nhiệt độ quá thấp và nên cho bé mặc đồ dài tay, giữ ấm cổ và chân.

Cho bé uống nước ấm trước khi ngủ

Nước ấm giúp làm dịu cổ họng, giữ ẩm lớp niêm mạc và hỗ trợ làm loãng đờm – từ đó giúp giảm ho đáng kể. Uống nước ấm cũng giúp ngăn ngừa tình trạng cổ họng khô – một trong những nguyên nhân gây ho về đêm.

Trước khi ngủ khoảng 30 phút, cha mẹ nên cho bé uống một ít nước ấm (có thể là nước lọc, nước ép loãng hoặc sữa ấm). Lưu ý không nên cho uống quá nhiều để tránh bé đi tiểu đêm nhiều lần, ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Sử dụng mật ong (cho trẻ trên 1 tuổi)

Mật ong được xem là “kháng sinh tự nhiên” giúp làm dịu cổ họng, kháng khuẩn và giảm ho hiệu quả. Đây là nguyên liệu phổ biến trong nhiều bài thuốc dân gian trị ho cho trẻ.

Cha mẹ có thể pha 1 thìa cà phê mật ong với nước ấm hoặc nước chanh (không dùng chanh cho bé dưới 2 tuổi), cho bé uống trước khi đi ngủ. Ngoài ra, có thể kết hợp mật ong với gừng, tắc hoặc chanh đào hấp cách thủy để tăng hiệu quả. Lưu ý: Tuyệt đối không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.

Hấp lê với đường phèn và gừng

Lê có tính mát, giúp làm dịu cổ họng, long đờm, trong khi gừng có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn. Khi kết hợp cùng đường phèn, đây là món ăn bài thuốc giúp giảm ho, đặc biệt hiệu quả khi bé bị ho khan hoặc có đờm.

Cách làm: Gọt vỏ lê, khoét lỗ giữa quả, cho vài lát gừng và một ít đường phèn vào, sau đó đem hấp cách thủy 15–20 phút. Cho bé ăn cả nước lẫn cái trước khi đi ngủ. Đây là cách chữa ho cho bé khi ngủ được nhiều mẹ áp dụng thành công.

Tắm nước ấm và xoa dầu lòng bàn chân trước khi ngủ

Tắm nước ấm giúp cơ thể bé thư giãn, lưu thông máu tốt hơn và hỗ trợ giảm ho hiệu quả. Sau khi tắm, mẹ có thể xoa một chút dầu tràm hoặc dầu khuynh diệp vào lòng bàn chân, gan bàn tay và vùng ngực cho bé để giữ ấm.

Ngoài tác dụng giữ ấm, mùi hương từ các loại tinh dầu thiên nhiên còn giúp bé thư giãn tinh thần, dễ ngủ hơn và giảm cơn ho về đêm. Tuy nhiên, nên thử trước trên vùng da nhỏ để đảm bảo bé không bị dị ứng với tinh dầu.

Hạn chế các tác nhân gây dị ứng trong phòng ngủ

Một số trẻ có cơ địa dị ứng rất nhạy cảm với bụi, lông thú, phấn hoa hoặc mạt bụi trong chăn ga gối. Khi tiếp xúc ban đêm, các tác nhân này có thể kích hoạt phản xạ ho, ngứa họng hoặc khó thở khi ngủ.

Cha mẹ nên vệ sinh phòng ngủ thường xuyên, giặt chăn ga bằng nước nóng định kỳ, hút bụi thảm và rèm cửa. Không nuôi thú cưng trong phòng bé và hạn chế sử dụng các sản phẩm có mùi mạnh như nước xịt phòng, tinh dầu nồng, nước hoa…

Xem thêm: Cách giặt và bảo quản chăn ga gối

Massage lưng và vùng ngực nhẹ nhàng cho bé

Massage là cách đơn giản giúp bé cảm thấy dễ chịu, tăng lưu thông máu và hỗ trợ làm tan đờm, từ đó giúp giảm cơn ho hiệu quả hơn khi ngủ. Đây cũng là cách để gắn kết tình cảm giữa cha mẹ và con, giúp con an tâm trước khi vào giấc ngủ.

Mỗi tối trước khi ngủ, cha mẹ có thể dùng dầu ấm (dầu dừa, dầu tràm) xoa bóp nhẹ nhàng theo chuyển động tròn quanh vùng lưng và ngực bé trong vài phút. Kết hợp vỗ lưng nhẹ nhàng để hỗ trợ tống đờm ra ngoài nếu có.

Cẩn trọng khi dùng thuốc – Không tự ý điều trị

Một trong những sai lầm phổ biến khi bé bị ho về đêm là cha mẹ tự ý mua và cho con dùng thuốc mà không có chỉ định từ bác sĩ. Việc sử dụng thuốc ho, đặc biệt với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, nếu không đúng cách có thể gây ra nhiều rủi ro như dị ứng thuốc, ức chế hô hấp, rối loạn tiêu hóa hoặc thậm chí là ngộ độc.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam, các loại thuốc ức chế cơn ho, thuốc kháng histamin, thuốc long đờm chỉ nên sử dụng khi thực sự cần thiết và phải có hướng dẫn cụ thể từ nhân viên y tế. Cha mẹ tuyệt đối không nên tự pha trộn thuốc, lạm dụng siro ho hay dùng lại toa thuốc cũ của lần khám trước.

Thay vì vội vàng dùng thuốc, cha mẹ nên ưu tiên các cách chữa ho cho bé khi ngủ bằng phương pháp tự nhiên và chăm sóc hỗ trợ tại nhà như: giữ ấm cơ thể, làm ẩm không khí, sử dụng các bài thuốc dân gian lành tính hoặc vệ sinh mũi họng cho bé. Những biện pháp này không chỉ an toàn mà còn giúp làm dịu họng, giảm ho hiệu quả mà không gây tác dụng phụ.

Chỉ trong trường hợp bé ho kéo dài, ho kèm sốt cao, khó thở, nôn ói hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng hô hấp, cha mẹ mới nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị bằng thuốc theo đúng chẩn đoán chuyên môn. Hãy luôn nhớ rằng, việc dùng thuốc đúng lúc – đúng cách là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bé yêu.

Cách phòng ngừa ho ban đêm ở trẻ

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt với những vấn đề hô hấp thường xuyên tái phát như ho về đêm ở trẻ nhỏ. Cha mẹ có thể chủ động thực hiện một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây để giúp bé giảm nguy cơ bị ho khi ngủ, hạn chế phải dùng đến các cách chữa ho cho bé khi ngủ sau này:

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vào ban đêm: Trẻ nhỏ rất nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ. Vì vậy, khi thời tiết trở lạnh hoặc sử dụng điều hòa, cha mẹ nên giữ ấm cho bé ở các vị trí quan trọng như cổ, ngực, lòng bàn chân. Đặc biệt, không để luồng gió từ quạt hoặc máy lạnh thổi trực tiếp vào bé khi ngủ.
• Duy trì độ ẩm không khí phù hợp trong phòng ngủ: Không khí quá khô có thể khiến đường hô hấp của trẻ bị kích ứng, dễ gây ho. Cha mẹ nên dùng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một chậu nước trong phòng để giữ ẩm tự nhiên. Đồng thời, cần đảm bảo phòng ngủ luôn thông thoáng, sạch sẽ, tránh nấm mốc và bụi bẩn.
• Vệ sinh mũi họng hàng ngày: Việc rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn, ngăn ngừa các bệnh lý đường hô hấp. Đặc biệt, nếu bé có dấu hiệu sổ mũi hoặc nghẹt mũi nhẹ, việc vệ sinh mũi đều đặn trước khi đi ngủ có thể giảm rõ rệt nguy cơ ho về đêm.
• Tăng cường sức đề kháng cho bé: Chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu vitamin và khoáng chất (như C, A, D, kẽm…) giúp nâng cao hệ miễn dịch tự nhiên. Bên cạnh đó, bé cũng cần được vận động thể chất phù hợp, tắm nắng mỗi sáng và ngủ đủ giấc để phát triển toàn diện.
• Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Nhiều trường hợp ho về đêm là do dị ứng với bụi nhà, phấn hoa, lông thú cưng hoặc khói thuốc. Cha mẹ nên thường xuyên vệ sinh chăn ga gối, giặt bằng nước nóng định kỳ và tránh để thú nuôi ngủ chung hoặc vào phòng bé.
• Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo bé được tiêm phòng theo đúng lịch của Bộ Y tế, đặc biệt là các vaccine phòng cúm, ho gà, bạch hầu, viêm phổi… Đây là cách hiệu quả để phòng tránh các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng dẫn đến ho kéo dài, ho về đêm.

Câu hỏi thường gặp

Vì sao bé chỉ ho vào ban đêm mà không ho ban ngày?

Tình trạng bé chỉ ho khi ngủ vào ban đêm có thể do nhiều nguyên nhân như dịch mũi chảy xuống họng khi nằm, không khí lạnh khô, dị ứng hoặc hen suyễn. Vào ban ngày, khi bé đứng hoặc vận động, dịch được thoát dễ hơn nên ít bị kích ứng cổ họng.

Bé bị ho về đêm có nguy hiểm không?

Thông thường, nếu bé ho nhẹ, không sốt và vẫn ăn uống, vui chơi bình thường thì không quá đáng lo. Tuy nhiên, nếu bé ho kéo dài, ho dữ dội kèm theo sốt cao, khò khè, nôn ói hoặc thở nhanh thì cha mẹ cần đưa bé đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bé ho về  đêm có nên cho uống siro ho không?

Tùy vào độ tuổi và nguyên nhân gây ho. Với trẻ trên 1 tuổi, một số loại siro thảo dược có thể được sử dụng nhưng cần hỏi ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Ho khi ngủ  có phải dấu hiệu hen suyễn không?

Không phải tất cả các trường hợp ho đêm đều do hen suyễn. Tuy nhiên, nếu bé ho khan kéo dài, thường xuyên về đêm, kèm theo thở khò khè, cần đi khám chuyên khoa hô hấp để được chẩn đoán chính xác.

Có  nên cho bé uống thuốc ho khi mới chớm ho không?

Không nên vội dùng thuốc khi bé mới ho. Trước tiên hãy áp dụng các cách chữa ho cho bé khi ngủ tại nhà như giữ ấm, uống nước ấm, dùng bài thuốc dân gian… Nếu không đỡ sau vài ngày, hãy đưa bé đi khám để được hướng dẫn điều trị phù hợp.

Kết luận

Ho khi ngủ là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ và thường khiến cha mẹ lo lắng, nhất là khi bé ho kéo dài hoặc ho nhiều vào ban đêm khiến giấc ngủ bị gián đoạn. Tuy nhiên, không phải lúc nào ho cũng nguy hiểm. Việc hiểu đúng nguyên nhân như thay đổi thời tiết, dị ứng, viêm hô hấp hay trào ngược… sẽ giúp cha mẹ lựa chọn được phương pháp xử lý phù hợp.         

Nếu tình trạng ho kéo dài, bé có biểu hiện sốt cao, khò khè, khó thở hoặc mệt mỏi, cha mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Luôn quan sát bé kỹ lưỡng và chăm sóc đúng cách sẽ giúp con nhanh hồi phục và ngủ ngon hơn mỗi đêm.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách chữa ho cho bé khi ngủ. Chúc bé yêu của bạn luôn khỏe mạnh và có những giấc ngủ trọn vẹn!